Verðtryggingin er ekki vandamálið

Mikið er býsnast yfir verðtryggingu fjármálaskuldbinginga um þessar mundir og henni fundið allt til foráttu og látið eins og hún sé eitt mesta vandamálið, sem við er að glíma um þessar mundir.

Verðtryggingin, sem slík, er þó ekki vandamálið, heldur það sem hún er að mæla, þ.e. verðbólgan.  Allri athyglinni er beint að hitamælinum, en ekki sjúkdóminum, sem veldur hitanum í sjúklingnum.  Afnám verðtryggingar er því sambærilegt við að brjóta mælinn, en láta sjúklinginn liggja áfram án meðhöndlunar.

Vandamálið er verðbólgan sjálf, sem grasserað hefur hér á landi í áratugi, vegna lélegrar hagstjórnar lengst af, hún hefur ekki verið sambærileg og í öðrum löndum, nema í örfá ár allt frá lýðveldisstofnun.  Meira að segja núna, í kreppu þar sem eftirspurn er nánast engin, er bullandi verðbólga vegna efnahagsóstjórnar.

Ef hagstjórnin væri í lagi og verðbólga lág, þá væri verðtryggingin ekkert vandamál. 

Baráttunni á því að beina að óvininum sjálfum, ekki þeim sem bendir á hann.

Meinsemd hve verðtrygging er fyrirferðarmikil

Athugasemdir

[Stefanía (IP-tala skráð) 4.3.2010 kl. 13:26]

Hárrétt, menn eru ekki að líta til hvernig hagstjórn hefur verið hér í langan tíma né þess að rekstur ríkisins hefur þanist óhóflega út án neinnar sérstakrar stefnu - á kostnað okkar allra.

[Axel Jóhann Axelsson, 4.3.2010 kl. 13:36]

Það er rétt Stefanía, að hagstjórnin hér á landi hefur lengst af verið alveg skelfileg og menn ekki náð neinum tökum á að hemja verðbólgu.  Það á ekki að vera neitt náttúrulögmál, að verðbólga hér á landi sé alltaf margföld á við það, sem gerist í nágrannalöndum okkar.

Munurinn liggur í hagstjórninni eingöngu, en ekki í gjaldmiðlinum eða verðtryggingunni.

[Gulli (IP-tala skráð) 4.3.2010 kl. 13:56]

Hagstjórnin hefur ekki þurft að vera nein í áratugi vegna þess að fjármagnseigendurnir og lánastofnanir hafa haft belti og axlabönd í formi verðtryggingar - bankarnir hafa beinlinís hagnast af því að krónan sígi stöðugt og þess hvegna hefur krónunni verið haldið á stöðugu sigi.

[Axel Jóhann Axelsson, 4.3.2010 kl. 14:38]

Gulli, verðtryggingunni var einmitt komið á vegna óðaverðbólgu, sem geysað hafði árin áður en hún var tekin í gagnið.  Verðtryggingin var því sett á sem vörn gegn verðbólgunni, en svo hefur hagstjórnin bara lengst af verið jafn slæm og hún var fyrir verðtryggingu.

Ég ítreka bara, að það á að berjast gegn verðbólgunni, en ekki verðtryggingunni.  Varla vill nokkur maður hverfa aftur til þess tíma sem allt fjármagn brann upp á verðbólgubálinu og lánastofnanir voru hættar að geta lánað peninga, enda var komin skömmtun á bankalán og þau fengu helst góðkunningjar og vinir bankastjóra og pólitíkusa.

[Marta B Helgadóttir, 4.3.2010 kl. 14:58]

Verðtrygging gagnast fjármagnseigendum en gerir skulduga manninn skuldugri. 

Steingrimur er ekki fjármálaráðherra "litla mannsins"  nema hann afnemi verðtrygginguna. Ef fjármálaráðherra landsins hefur ekki vald til að gera það - þá hver!

Ég tek undir það hjá þér - verðbólgan er skelfileg. En hún er ekki lögmál heldur afleiðing og hún er jú á niðurleið.  

[Axel Jóhann Axelsson, 4.3.2010 kl. 15:16]

Marta, ef verðbólgan er á niðurleið verður verðtryggingin lítið vandamál um leið, því þá hækka lánin lítið vegna verðtryggingarinnar.

Ef litið er til lengri tíma hefur verðtrygging lána ekki verið mjög íþyngjandi, þó komið hafi tímabil eins og núna í kreppunni.  Alltaf koma upp einhverjar sveiflur í efnahagslífinu, þannig að tímabundnar breytingar verða milli launahækkana og neysluverðsvísitölunnar, en til lengri tíma litið og með eðlilegum stjórnarháttum hækka laun meira en vísitalan.

Ef skoðuð eru t.d síðustu tuttugu ár, miðað við júnímánuð, lítur dæmið svona út:

                                                         Launavísitala:                      Vísitala neysluverðs:

Júní 1989                                                      106,3                                             125,9

Júní 2009                                                      356,7                                             344,5

Hækkun í prósentum                                   235,56%                                      173,63%

Á þessum tuttugu árum hefur launavísitalan hækkað rúmlega 60% meira en vísitala neysluverðs, sem notuð er til verðtryggingar á lánum.  Þannig hefur greiðslubyrði þess, sem tók húsnæðislán árið 1989 minnkað, miðað við laun, á þessum tuttugu árum, fyrir utan að húsnæðisverð hefur einnig hækkað meira en vísitala neysluverðs.  Því hafa íbúðaeigendur "grætt" stórkostlega á þessu tímabili.

[Theódór Norðkvist, 4.3.2010 kl. 16:06]

Verðtrygging er vandamál vegna þess að hún fríar stjórnmálamenn og forsvarsmenn í fjármálaheiminum ábyrgð. Þessir aðilar líða aldrei sjálfir fyrir mistök sín, en geta alltaf velt þeim yfir á fólkið í landinu með hækkun lána, vöru og þjónustu.

Verðtryggingin er sjálfvirk peningaprentun og þannig olía á verðbólgubálið.

[Axel Jóhann Axelsson, 4.3.2010 kl. 16:26]

Theodór, hvað kynnti verðbólgubálið áður en verðtryggingin var tekin upp?

[Jón (IP-tala skráð) 4.3.2010 kl. 17:16]

Verðtryggingin sem nú er notuð er algert rugl, þegar þú til dæmis kaupir íbúð.

Hvers vegna hækka lánin á íbúðunum, þegar ríkið hækkar gjöld á brennivín og tóbak?

Væri ekki réttara að íbúðarlán fylgdu byggingarvísitölu?

Afnema þarf þessa samsetningu sem nú er á neysluverðsvísitölunni, það hlýtur að vera til einhver önnur leið.

[Theódór Norðkvist, 4.3.2010 kl. 17:23]

Góð ábending Axel, þó verðtryggingin væri ekki til staðar er ekki þar með sagt að verðbólgan væri engin eins og kom í ljós áratugina eftir stríð.

Upptaka verðtryggingar var í raun yfirlýsing stjórnvalda og fjármálalífs um að þau réðu ekki við efnahagsstjórn landsins.

Samt held ég að verðtryggingin auki frekar á verðbólguvandann en hitt, þó auðvitað væri verðbólga ef engin væri verðtryggingin. Það getur ekki annað gerst þegar skuldir á pappírnum blása út stjórnlaust.

Þetta (verðbætur, vextir á verðbætur og allt það samspil) eru peningar sem engin verðmæti eða verðmætasköpun er á bak við. Þegar peningamagn í umferð er aukið eykst yfirleitt verðbólga. Það segja allavega hagfræðingar.

[Axel Jóhann Axelsson, 4.3.2010 kl. 17:25]

Jón, það má auðvitað alltaf deila um það, hvað á að vera inni í vísitölunni og hvað ekki.  Sjálfsagt er ekkert heilagt í því, en neysluverðsvísitalan á að endurspegla almennar verðhækkanir á neysluvörum heimilanna og svo er alltaf spurning hvort Hagstofan bregst nógu hratt við breytingum á neysluvenjum, t.d. þegar kreppir að, eins og núna og fólk er væntanlega að færa sig yfir í ódýrari vörur, en það keypti áður.

Ekki hef ég skoðað breytingar á byggingavísitölunni miðað við neysluverðsvísitöluna, en gæti vel trúað að ekki sé stór munur þar á t.d. ef skoðað væri 20 ára tímabil.  Það eru alltaf einhverjar sveiflur frá mánuði til mánaðar á milli vísitalna, en eins og sést hér að ofan hefur launavísitalan hækkað mest, en hún mælir raunverulega greidd laun, en ekki breytingu á kjarasamningum.

[Axel Jóhann Axelsson, 4.3.2010 kl. 17:34]

Theodór, ef ekki væri verðtrygging væru vextirnir einfaldlega hærri, því enginn myndi lána penigna, bara til að tapa á því.  Vöxtunum yrði stillt af þannig að þeir yrðu alltaf nokkrum prósentum hærri en áætluð verðbólga.  Enginn myndi lána með föstum vöxtum, ef líkur væru á því að verðbólga yrði viðvarandi.  Greiðslubyrði yrði því alls ekki minni, en hún er núna.

Eina ráðið við þessu er að hafa hemil á verðbólgunni.  Það hefur öðrum löndum tekist (oftast) og auðvitað á það að vera hægt hérna líka, en til þess þarf miklu meiri aga á öll fjármál, ekki síst ríkisfjármálin.  Vandamálið þar er auðvitað að stjórnmálamenn þykjast alltaf vilja allt fyrir alla gera og almenningur gerir raunar sífelldar kröfur á ríkissjóð, þó hann hafi í raun engin efni á að reka allt það opinbera kerfi sem hér er.  Ef eitthvað á að skera niður, verður vanalega allt vitlaust í þjóðfélaginu, þannig að almenningur verður líka að læra að lifa eftir efnum og ástæðum, en ekki kaupa allt sem hugurinn girnist, bara ef hægt er að fá lán fyrir því.

[Theódór Norðkvist, 4.3.2010 kl. 20:01]

Alveg rétt að án verðtryggingar væri fastir óverðtryggðir vextir hærri. En vandamálið við verðtrygginguna er að vegna víxlverkunar vaxta og verðbóta verða raunvextir töluvert hærri en vextir að viðbættri verðbólgu.

Af 10 millj. kr. láni til 40 ára verða raunvextir 15%, miðað við 5% verðbólgu og 5% vexti. 5% hærri en raunvextir ættu að vera í 5% verðbólgu. Hægt er að sjá þetta með því að setja dæmið upp í reiknivélum bankanna.

Sammála þér að draga þarf úr umsvifum ríkisins.

[Axel Jóhann Axelsson, 4.3.2010 kl. 22:00]

Allar þessar hugleiðingar leiða til þess sama:  Það er verðbólgan sem er vandamálið, ekki verðtryggingin.