Er bjartsýnin of mikil vegna bóluefna?

Um leið og fréttir tóku að berast af því að prófanir bóluefna gegn coronaveirunni væru jákvæðar og virtust gefa mikla virkni, allt upp í 95%, fór bjartsýnisstraumur um heimsbyggðina og fólk fór að trúa því að nú sæi fyrir endann á faraldrinum.

Hlutabréfavísitölur í kauphöllum heimsins hækkuðu í kjölfarið og almenningur fagnaði fréttunum innilega, enda orðinn langþreyttur á samkomubanni, sóttkví og öðrum þeim takmörkunum sem baráttan við veiruna hefur haft í för með sér.

Eitt lyfjafyrirtækjanna, AstraZeneca, sem miklar vonir voru bundnar við hefur nú gefið út að mikil mistök hafi verið gerð við prófun bóluefnis þess og því sé allt í óvissu um virkni efnisins til langs tíma, eða hvort það muni hljóta samykki eftirlitsaðila, eða eins og segir í fréttinni:  "Uggvæn­leg­asta staðreynd­in er sú að rann­sak­end­ur AstraZeneca og Oxford-há­skóla segj­ast ekki sjálf­ir skilja þetta þversagna­kennda mis­ræmi."

Á sama tíma og bjartsýnin og eftirvæntingin vegna bóluefnanna er mikil er uppgangur veirunnar að sama skapi mikill um allan heim og ekkert lát á faraldrinum.  Hér á landi hefur baráttan gengið vel með ströngum sóttvörnum, en eins og útlitið er núna gæti faraldurinn jafnvel verðið á uppleið aftur og ef svo færi er útlit fyrir að jólagleði landsmanna verði lítil.

Jafnvel þó að bóluefnaframleiðsla kæmist á fullan skrið öðru hvoru megin við áramótin eru litlar líkur á að hægt yrðir að byrja bólusetningar að ráði hér á landi fyrr en í fyrsta lagi í febrúar eða mars og þá yrði byrjað á heilbrigðisstarfsfólki, eldri borgurum og öðrum þeim sem teljast vera í viðkvæmum hópum.

Bólusetja þarf tvisvar gegn veirunni, þannig að þrjár vikur líði frá fyrri sprautunni til þeirrar seinni og síðan þarf að líða vika áður en full virkni næst.  Heill mánuður mun því líða frá því að bólusetning hefst og þar til virkni er náð, en ekkert hefur komið fram ennþá um hvernig staðfest verður hvort sá bólusetti sé orðinn ónæmur fyrir veirunni.

Hvernig sem allt veltist í þessu efni verður komið fram á mitt ár, eða jafnvel haust, áður en hjarðónæmi verður náð í landinu, en sigur verður þó ekki unninn í baráttunni við veiruna fyrr en sama árangri verður náð í öllum löndum veraldar og það mun örugglega ekki nást á nsta ári.

Viðurkenna mistök við bóluefnaþróun

Athugasemdir

[Vagn (IP-tala skráð) 26.11.2020 kl. 23:55]

Bóluefnaframleiðsla fór á skrið í október með framleiðslu nokkur hundruð þúsund skammta á dag og miklar líkur á að hægt verði að byrja bólusetningar hér á landi um áramót, Bandaríkjamenn áætla að hefja bólusetningar 11. desember. Það var ekkert sem bannaði framleiðslu þó prófunum væri ólokið og því hófu þeir framleiðslu þegar þeir töldu sig vera kominn með bóluefni sem virkaði og sýndi litlar aukaverkanir. Enda þarf um 1000 milljón skammta bara í Evrópu.

Bólusetja þarf tvisvar gegn veirunni, þannig að þrjár vikur líði frá fyrri sprautunni til þeirrar seinni og síðan þarf að líða vika áður en full virkni næst. Heill mánuður mun því líða frá því að bólusetning hefst og þar til fullri virkni er náð. En ekki þarf að bólusetja alla, ekki þarf að staðfesta að sá bólusetti sé orðinn ónæmur fyrir veirunni og fullri virkni þarf ekki að vera náð til að ná hjarðónæmi. Hjarðónæmi gæti því verið náð hér í febrúar eða mars ef vel gengur og ekkert óvænt kemur upp á. Það er ekki ósennilegt að páskar og fermingar verði með eðlilegu, hefðbundnu, sniði.

[Axel Jóhann Axelsson, 27.11.2020 kl. 11:58]

Þetta er mikil bjartsýni, sem vonandi gengur eftir.  Hitt er svo aftur staðreynd að ekki einu sinni sóttvarna- eða landlæknir treysta sér til að segja til um hvenær hægt verður að byrja bólusetningar hérlendis og ekkert sé ennþá vitað um fjölda skammta sem berast muni til landsins. 

Reiknað er með einhverjum tugum þúsunda skammta í byrjun og ekkert vitað um hve langan tíma taki að fá nægilegan fjolda skammta sem dugi til hjarðónæmis.  Ekki er heldur vitað um hvort einhverjar aukaverkanir muni fylgja bóluefnunum að þessu sinni, eins og gerðist eftir bólusetningu við svínaflensunni.

Bjartsýni er ágæt, en ekki ráðlagt að láta hana hlaupa með sig í gönur.