Eru erlendu höfuðstólarnir löglegir?

Hæstiréttur hefur kveðið upp þann dóm, að lán, þar sem höfuðstóllinn er tilgreindur í íslenskum krónum, sé ekki heimilt að verðtryggja með viðmiðun við dagsgengi erlendra gjaldmiðla og hlýtur sá dómur að vera fordæmisgefandi fyrir allar lánveitingar með þeim hætti, hvort sem lánað var til bílakaupa, eða fasteignakaupa.

Mörg mál vegna gengistryggða húsnæðislána munu bíða þess, að verða tekin fyrir í dómskerfinu, en ætla hefði mátt, að slíkt væri algerlega óþarft, eftir Hæstaréttardóminn.  Ef til vill er nauðsynlegt að fá einn dóm um slíka tegund fasteignalána, til þess að eyða allri óvissu um, að sama gildi um þau og bílalánin.

Álitið hefur verið, að lán þar sem höfuðstóllinn er tilgreindur í erlendum gjaldmiðlum séu fullkomlega lögleg, enda hafa þau viðgengist hér á landi áratugum saman, ekki síst í atvinnurekstri og kannski lengst hjá sjávarútvegsfyrirtækjunum.  Farið er að bera á þeim röksemdum, að þeir sem hafi tekið slík erlend lán til húsnæðiskaupa hafi aldrei móttekið erlendan gjaldeyri, heldur aðeins íslenskar krónur og því geti þessi lán ekki heldur talist vera erlend lán, heldur einungis önnur gerð af lánum í íslenskum krónum með gengisviðmiði.

Til þess að eyða öllum vafa og komast hjá endalausu þrasi og ósamkomulagi um þessi lán, væri bráðnauðsynlegt, að mál þeirra vegna færi fyrir dómstóla og Hæstiréttur myndi svo endanlega skera úr um, hvort þau séu lögleg eða ekki.  Í slíku máli yrði einnig að taka fyrir hvort "venjuleg" verðtrygging ætti þá að koma í staðinn, verði lánin ekki talin standast lög, sem og um vaxtaþáttinn.

Fyrr en þessir þættir hafa farið fyrir Hæstarétt, verður engin sátt í þjóðfélaginu vegna þessara lána, enda töldu margir, ranglega, að dómurinn um gengistrygginguna næði einnig til erlendu lánanna.

Mál vegna gengistryggðra húsnæðislána bíða fyrirtöku

Athugasemdir

[Einar Guðjónsson, 21.6.2010 kl. 10:15]

Hæstaréttardómur nr. 317/ 2010 hefur alveg farið framhjá þér. Það er ekki bannað að fá lán í erlendum gjaldmiðli. Þetta liggur alveg ljóst fyrir.

[Eggert Guðmundsson, 21.6.2010 kl. 10:26]

" slíku máli yrði einnig að taka fyrir hvort "venjuleg" verðtrygging ætti þá að koma í staðinn, verði lánin ekki talin standast lög, sem og um vaxtaþáttinn."

Bankanir hafa tekið millibankalán á LIBOR í mörg ár og endurlánað til Íslendinga. Ef við tökum sem dæmi, þá hafa LIBOR vextir á Yenum ver innan við 1% í mörg ár og jafnvel innan við 0.1%.  Þessi lán hafa bankarnir endurlánað til Íslendinga á "okurvöxtum"  eða frá 5% +verðbætur í allt að 11% + verðbætur.  Bankarnir hafa fengið sitt fé ávaxtað margfalt þá upphæð sem þeir mögulega þurfa að afskrifa með dómi Hæstaréttar. Ég held að það sé kominn tími á að lántakendur fá einu sinni að njóta og því verði áfram í  gildi LIBOR og vaxtaálag til bankans.

Hitt er svo annað mál með verðtrygginguna á íslensk lán . Það þyrfrti að breyta lögum um verðtryggingu eða afnema hana. Skapa verður jafna áhættu og ábyrgð á  milli lántaka og lánveitanda. Ef það tekst þá er komið mjög sterkt aðhald á peningamálastefnu stjórnvalda.

[Axel Jóhann Axelsson, 21.6.2010 kl. 11:17]

Einar, ég hef alltaf talið að það væri heimilt að taka lán í erlendum gjaldmiðli, en ég sagði að margir virtust telja að Hæstarréttardómarnir næðu einnig til slíkra lána.  Meira að segja heyrði ég viðtal við formann félags fasteignasala, sem virtist undra sig á því, að banki hefði sagt viðskiptavini sínum, að svo væri ekki.  Það var nú ekki síst þess vegna, sem ég var að tala um að líklega þyrfti dómsúrskurð til að staðfesta í eitt skipti fyrir öll um stöðu erlendu lánanna.

Eggert, bankar sem hafa tekið erlend lán á Libor og endurlánað í íslenskum krónum, þó það hefði verið með verðtryggingu og 11% vöxtum, hafa varla grætt mikið á því, heldur þvert á móti, því t.d. hefur Jenið hækkað um 150% eftir hrun og því hefur myndast gífurlegt gengistap hjá bönkunum vegna slíkra lána.  Ekki að maður sé að vorkenna þessum lánastofnunum neitt sérstaklega, þeim má alveg blæða, a.m.k. að hálfu leyti á móti skuldurum.

[Gummi (IP-tala skráð) 21.6.2010 kl. 11:32]

Tap bankanna á þessu er lítið sem ekkert, þar sem bankarnir tóku ekki erlend lán til að endurlána íslendingum sem "erlend" lán, lánin sem íslendingar tóku sem "erlend" lán voru í raun ekki erlend lán heldur aðeins tenging við gengið, fólk fékk greitt út í íslenskum krónum og borgaði fyrir bílana í íslenskum krónum en tengingin var við erlendann gjaldmiðil og það er ólöglegt, þess vegna eru þessar afskriftir ekkert svakalegar fyrir bankana enda voru þessi lán afskrifuð um 50% og meira þegar lánin voru færð á milli.

En hitt að það er ekki bannað að fá lán í erlendum gjaldmiðli, um það snérist þessi hæstaréttardómur EKKI.

[Bjöggi (IP-tala skráð) 21.6.2010 kl. 11:42]

Gummi, hvaðan fengu bankarnir þessa peninga á svona lágum vöxtum ef þeir voru ekki að taka erlend lán?

Ástaæðan fyrir því að íslenskar útlánastofnanir gátu lánað þessa peninga á svona lágum vöxtum af því að þeir voru að fá lánaða peninga frá Japan og fleirri lágvaxtasvæðum. Þetta eru kölluð vaxtamunaviðskipti. Þessi lán hafa hækkað um 100-150%.

Annars findinst mér sanngjarnt að það yrði miðað við vexti seðlabankans á hverjum tíma, öll skuldabréf endurreiknuð út frá útlánavöxtum SÍ.

[Óskar Guðmundsson (IP-tala skráð) 21.6.2010 kl. 11:50]

Það er heimilt að fá lán í erl. gjaldmiðli ef að afborganirnar eru það líka.

Það er aftur á móti ólöglegt að fá lánað í einni mynt með viðmið greiðslna í annarri.

[Eggert Guðmundsson, 21.6.2010 kl. 12:01]

Axel. Ég var að tala um lán frá 1995. Þetta hefur verið 15 ára gjaldtaka bankanna  á vaxtamun frá Libor. Þeir hafa blóðmjólkað í þessi ár, að undanskildum síðustu 2 árin.

[Axel Jóhann Axelsson, 22.6.2010 kl. 17:34]

Eggert, það var sáralítið um þessi gengislán, fyrr en árið 2005 og aðalskriðan var á árunum 2006 og 2007, þannig að þetta stenst ekki hjá þér.  Fyrir utan það, að gengi krónunnar styrktist mikið og var mjög sterkt alveg fram á árið 2007 og á þeim tíma hældust menn af því, hvað þeir hefðu verið sniðugir að taka þessi gengislán, í staðinn fyrir verðtryggð lán.