Eftirspurnin skrúfar upp húsaleiguna - auðvitað

Húsaleiga á höfuðborgarsvæðinu hefur farið hækkandi undanfarna mánuði og virðist það koma ýmsum á óvart, t.d. starfsmanni Leigulistans, svo og fulltrúum Öryrkjabandalags Íslands og Félagsstofnunar stúdenta.

Þetta ætti hins vegar ekki að koma á óvart, sé tekið mið af því hve seint og illa gengur að ráða fram úr vanda margra íbúðaeiegnda, t.d. með endurútreikning erlendra lána, 110% leiðina svokölluðu, lánalengingar o.s.frv. Vegna þessa seinagangs hafa margir misst íbúðir sínar og þar með þurft að leita á leigumarkaðinn.

Einnig hefur verið í gangi mikill áróður gegn íbúðakaupum og að miklu betra sé fyrir fólk að leigja sér íbúðarhúsnæði en kaupa það, því með kaupum sé fólk að festa sig í ævilöngum þrældómi í þágu lánastofnana. Enginn virðist sjá neina sambærilega galla á því að fólk festi sig í ævilöngum þrældómi fyrir leigusalana.

Festi fólk kaup á fasteign, eignast það hana að lokum, þó eignamyndun verði hæg fyrri helming lánstíma húsnæðislánanna. Með leigu eignast leigjandinn auðvitað aldrei neitt í íbúðinni og hefur þar að auki takmarkað öryggi fyrir framtíðarbúsetu sinni.

Þegar eftirspurn eftir ákveðinni þjónustu eða vöru eykst skyndilega, hækkar verðið óhjákvæmilega. Það á við um húsaleigu eins og annað.

Framboð og eftirspurn ræður upphæð á húsaleigu, eins og annarri verðmyndun.

Málið er ekki flóknara en það.

Ráða ekki við húsaleiguna

Athugasemdir

[Sumarliði Einar Daðason, 13.8.2011 kl. 09:27]

Tek undir þetta með þér. Hins vegar er óeðlilegt að Íbúðalánasjóður sé með skipulögðum hætti að halda þessi verði uppi þegar hans fyrsta hlutverk er að stuðla að því með lánveitingum og skipulagi húsnæðismála að landsmenn geti búið við öryggi og jafnrétti í húsnæðismálum og að fjármunum verði sérstaklega varið til þess að auka möguleika fólks til að eignast eða leigja húsnæði á viðráðanlegum kjörum. (Lög um húsnæðismál 1998 nr. 44 3. júní)

Íbúðalánasjóður er ekki bara að níðast á leigjendur heldur líka á kaupendum fasteigna. Þannig að það er spurning hvað veldur því að Íbúðalánasjóður er að gera þetta?

[(IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 09:32]

Tek undir með Sumarliða. Það er alveg með ólíkindum að íbúðalánasjóður haldi svona uppi leiguverði sem hann gerir og ekki bara á höfuðborgarsvæðinu heldur líka út á landi. Svo standa fleiri tugir íbúða auðar þar sem engin hefur efni á að leiga af þeim. Sama gildir úm aðrar fjármagnsstofnanir.

[Sumarliði Einar Daðason, 13.8.2011 kl. 11:44]

Eru það ekki nokkur þúsund íbúða sem standa auðar, bæði fyrir tilstuðlan fjármálafyrirtækja og íbúðalánasjóðs?

[Friðgeir Sveinsson (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 12:31]

Þetta er í raun mjög einfallt, það er þegar upp er staðið ódýrara að leigja en að kaupa, svo þarf legjandinn ekki að standa í kostnaðarsömu viðhaldi og standa skil á alskins gjöldum sem fylgja fasteignum...

Íbúðalánasjóður er engu skárri en bankarnir, Fasteignamarkaðurinn eins og við þekkjum hann, þ.a.s Steipuhagkerfið er búið að vera.

Það er engu minni sparnaður í að kaupa sér fasteign en að leggja inná banka, hins vegar ef að peningar eru inná bankabók þá er allt gert til að verja þá, þ.a.s spariféð,, en ef að sparifé er bundið í steipu þá má það berenna upp á báli verðtryggingar og og óðaverðbólgu.. þetta er hrein og klár mismunun á réttindum sparnaðarleiða... Nú ef að einni sparnaðarleið er gróflega mismunað og á henni traðkað þá fer fólk ekki í þá sparnaðarleið... Það er bara náttúrulömál þess að velja það sem að betra er umfram annað.

Þetta er í raun mjög, mjög einfallt,, Það er búið að eiðileggja lánakerfi fasteignamarkaðrins... Lánakerfið er fjandsamlegt eignamyndun... = Leiga er framtíðarvalkostur.. 3 mánaða uppsagnarfrestur er mun meira aðlaðandi en margra ára málaferli...

[Axel Jóhann Axelsson, 13.8.2011 kl. 12:49]

Ef húsaleiga stendur ekki undir kostnaði af fasteigninni verður enginn leigumarkaður, því engum dettur í hug að fjárfesta í fasteign eingöngu til þess að tapa á því að leigja hana út.

[Friðgeir Sveinsson (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 13:48]

Og einmitt þess vagna mun fasteignaverð hrinja á næstu misserum þegar að kaupvilji minnkar...

ég eri ekki ráð fyrir því að menn séu að versla fasteignir með það í huga í dag að hagnast á leigu, hins vegar fyrir þá sem að sitja uppi með fasteignir er það eini kosturinn að leigja eigina frá sér.

Það er yfirvofandi önnur húsnæðiskrísa sem að mun hafa bæði lækkunaráhrif á leigu og fasteignamarkað... Bankar eru núna að handstýra eignum inná bæði leigu og eignamarkað, þegar sú spilaborg fellur þá lækka verðin...

Framboð og eftirspurn stjórnar þþessu eins og öllu öðru.

[Axel Jóhann Axelsson, 13.8.2011 kl. 15:23]

Á lánafyllerísárunum vildi enginn byggja eða kaupa litlar íbúðir, sem einmitt vantar núna inn á markaðinn, bæði kaup- og leigumarkaðinn.  Þess vegna er frekar offramboð af stórum íbúðum núna, en skortur á litlum.  Húsaleiga mun framvegis, sem hingað til, taka mið af kostnaðarverði íbúðar, ásamt föstum rekstrargjöldum, og verði ekki byggt mikið á næstunni mun hvorki söluverð eða húsaleiga lækka mikið frá því sem nú er.

Ef það væri eini kosturinn fyrir "þá sem sitja uppi með fasteignir" að leigja þær út, væri væntanlega nóg framboð af leiguhúsnæði og leiga eitthvað lægri en hún er núna.

Þetta er nefninlega allt spurning um framboð og eftirspurn.

[Sumarliði Einar Daðason, 13.8.2011 kl. 16:11]

Spurningin er því hvernig stendur á því að leigumarkaðurinn er að hækka svona á meðan fleiri íbúðir standa auðar? Eins og Axel bendir á; íbúðir eru ekki leigðar út nema að það borgi sig. Hvað er í kerfinu sem er þess valdandi að útskýra þessa hækkun?

Það virðist ekki vera skortur á húsnæði miðað við fjölda auðra íbúða. Er það skattaumhverfið? Fjármálaumhverfið? Íbúðalánasjóður? Bankar?

[Axel Jóhann Axelsson, 13.8.2011 kl. 16:22]

Lánastofnanir munu eiga um 1.400 íbúðir og eftir því sem fréttir herma standa um 400 þeirra auðar.  Væntanlega eru allar þessar íbúðir til sölu, en miðað við þessar fréttir eru um 1.000 þeirra í leigu núna.  Þá er þetta spurning um af hverju hinar 400 eru ekki í leigu líka.  Þetta er samt ekki sá fjöldi íbúða að þó þær væru allar auglýstar til leigu í einu, að verð á húsaleigu myndi hrynja við það, miðað við hve eftirspurnin virðist vera mikil.

Talsvert mun vera til af íbúðum á ýmsu byggingarstigi, þar sem verktakar hafa farið á hausinn frá hálfkláruðu verki og munu þær vera í eigu lánastofnana, en ekki er mér kunnugt um hvort þær séu taldar með í 1.400 íbúða tölunni. 

Hvað sem því líður er ekkert sem bendir til neins hruns á næstunni í húsnæðis- og leiguverði, nema hrun verði í Evrópu og/eða Bandaríkjunum, sem myndi að sjálfsögðu hafa mikil áhrif á efnahagslífið hérna heima, áður en yfir lyki.

[Sumarliði Einar Daðason, 13.8.2011 kl. 18:24]

Ef við lítum til fleiri þátta, eins og virði krónunnar, þá er kannski krónuupphæð á leigumarkaðuri að halda í við raunverulegt verðmæti krónunnar. Þá má kannski segja að það var krónan og verðmæti vinnuafls sem hrundi. Skattar og opinber gjöld snarhækkuðu í kjölfarið.

Eins og yfirvöld hafa bent á þá er einmitt krónan notuð sem stýritæki fyrir lífskjör í landinu: froskurinn tekur síður eftir því að hann er soðinn lifandi í vatni sem er hitað hægt og rólega heldur en að honum er hent í sjóðandi vatn.

Þessi hækkun á leigumarkaði undanfarnar vikur er kannski bein afleiðing efnhagsstjórnun landsins sem og árstíðarbundin sveifla vegna skóla.

Það breytir því hins vegar ekki að Íbúðalánasjóður vinnur þvert á lög og stefnu í íbúðamálum hér á landi. Kannski er það afleiðing þess að vera með vinstri stjórn í skötulíki.

[Axel Jóhann Axelsson, 13.8.2011 kl. 18:31]

Sumarliði, líklega er alveg óhætt að taka undir flest af því sem þú segir í athugasemd nr. 10.

[The Critic, 13.8.2011 kl. 18:33]

Axel Jóhann: Á íslandi eignast maður aldrei íbúðina ef maður kaupir hana. Maður er að leigja hana af bönkunum ævilangt, en tryggir sér reyndar búseturétt svo lengi sem maður getur borgað. Þessvegna er hagstæðarar að leigja, þú borgar svipað á mánuði en ert ekki í skuldafangelsi ævilangt, sparar þér líka miljónirnar sem þyrfti að leggja út við kaup. Þú eignast ekki íbúðina alveg sama hvora leiðina þú ferð.

[sveinn sigurður ólafsson (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 18:38]

fer fljótlega að verða betri kostur að reisa sér torfkofa :)

[Axel Jóhann Axelsson, 13.8.2011 kl. 18:43]

Þessi athugasemd nr. 12 er náttúrlega alger þvæla, því að sjálfsögðu eignast kaupandinn íbúina sína endanlega, þegar hann greiðir síðustu afborgunina af láninu sem hann tók til kaupanna.

Hvort sem íbúðalánin eru til 25, 30, eða 40 ára, þá fer lánið auðvitað niður í O kr. við síðustu afborgun.

Er sá sem leigir sér íbúð í húsaleigufangelsi til æviloka? Hann a.m.k. eignast aldrei neitt í íbúðinni, jafnvel þó hann byggi í henni í fimmtíu ár. Sá sem hefði keypt á sama tíma og búið í sinni íbúð jafn lengi, hefði búið í henni skuldlausri í tíu ár, jafnvel þó hann hefði tekið fjörutíu ára lán til að kaupa hana. Svo löng lán eru að vísu ekki jafn hagstæð fyrir íbúðakaupendur og 25 eða 30 ára lán, en margir hafa tekið þau eftir sem áður. Þrátt fyrir lengd lánsins, eignast kaupandinn íbúðina að sjálfsögðu að lokum.

[Gunnar Heiðarsson, 13.8.2011 kl. 20:30]

Málið er sára einfallt. Bankar og fjármálafyrirtæki eiga megnið af því íbúðarhúsnæði sem stendur autt. Þeir hafa lítinn áhuga á að selja, því með því að eiga svo stórann hluta húsnæðis geta þeir haldið uppi og stjórnað verði þess.

Þetta gera þeir til að auka virði eignasafn síns, þetta gera þeir til að halda fólki frá þeirri 110% leið sem öllu átti að bjarga, þetta gera þeir til að halda vísitölunni vel á lofti til að geta mergsogið almenning örlítið betur og þetta heldur að sjálfsögðu uppi leiguverðinu.

[Vilhjálmur Bjarnason Ekki fjárfestir, 13.8.2011 kl. 23:21]

Það er skömm af því hvað margir hér á landi þurfa að velja á milli þess að eiga fyrir mat eða eiga fyrir leigunni eða afborgunum lána húsnæðis fyrir fjölskylduna. Ég hef margoft, bæði í bloggi mínu og vinnu fyrir Hagsmunasamtök heimilanna þar sem ég er í stjórn, bent á að það er ekki bara skuldavandi sem almenningur á við að etja hér á landi heldur líka að launavandinn sé orðinn það mikill að það sé sívaxandi fjöldi fólks sem hefur ekki efni á að halda heimili með sómasamlegum hætti og þurfi að bjóða börnum sínum upp á eitthvað sem á ekki að þurfa að líðast í þjóðfélagi eins og okkar. Bendi ég t.d. á skrif Hörpu Njáls þessu til staðfestingar en hún hefur bæði verið sjálf og sem hluti af GET hóp Hagsmunasamtaka heimilanna fjallað um framfærslukostnað og fátækt á Íslandi. Höfum við bent á að gera þurfi raunframfærsluviðmið sem grunnlaun, tryggingar, bætur og atvinnuleysistryggingar yrðu miðaðar út frá. Það sem gert var hér fyrr á árinu og kallað var neysluviðmið var ekkert annað en mæling á neyslu en hafði ekkert með það að segja hvað kostar að lifa á Íslandi fyrir fjölskyldurnar. Til skýringa felst munurinn á útreiknuðum neysluviðmiðum og raunframfærsluviðmiðum í því að annars vegar er miðgildi raunneyslu mælt út frá fyrirliggjandi gögnum Hagstofu Íslands. Hins vegar er eðlileg raunframfærsla fundin út af sérfræðingum og er þá miðað við að skilgreina framfærsluþætti og  þjónustu sem  á að teljast fullnægjandi lýsing á hóflegri og eða eðlilegri framfærsluþörf fjölskyldu af tiltekinni stærð, á tilteknum stað og á tilteknum tíma. Út frá skilgreindum framfærsluþáttum sem teljast uppfylla eðlilega framfærsluþörf er fundinn raunframfærslukostnaður. Raunframfærslukostnaður og lágmarks framfærsluviðmið unnin út frá þeim hafa um margra ára skeið verið opinber á öðrum Norðurlöndum, svo sem Danmörku, Svíþjóð og Noregi og eru grunnlaun og annar framfærslukostnaður miðaður við það þannig að þeir sem eru með lægstu launin og lifa á bótum geta lifað nokkuð mannsæmandi lífi í þessum löndum sem er ekki hægt hér á landi.Að mínu mati er það ein mesta kjarabótin sem völ er á að aflétta verðtryggingunni af heimilum landsins og setja á sama tíma hámark á vexti húsnæðislána þannig að allir aðilar hafi hag að því að halda verðhækkunum í lágmarki og þar með verðbólgu sem verðtryggingin er afleiða af.     Ástandið á eftir að versna mikið ef við förum ekki að horfast í augu við vandann og gera það sem gera þarf og vil ég meina að það sé mikill dulinn vandi, t.d vegna þess að fjármálastofnanir skrái vandann ekki rétt og séu ekki að gefa upp réttar tölur um fjárhagsvanda heimilanna. Má í því sambandi minnast á að það eru ekki til samræmdar tölur um þann vanda sem þó er hægt að mæla og frumvarp sem gefur leyfi til samkeyslu gagn er kæft í nefnd þingsins.  Þetta er ekkert annað en þöggun af verstu tegund sem kemur til með að bíta okkur illilega þegar hið rétta kemur í ljós og áhyggjur mínar og okkar í Hagsmunasamtökum heimilanna er að þá verði vandinn orðinn nánast óbærilegur fyrir allt of marga með öllu því slæma sem því fylgir.   Hvet alla til að fara inn á heimasíðu Hagsmunasamtaka heimilanna, sem er heimilin.is og taka þátt í undirskriftarsöfnun okkar um áskorunar til stjórnvalda um leiðréttingu stökkbreyttra verðtryggðra og gengislána með kröfu um þjóðarathvæðagreiðslu ef stjórnvöld hafa ekki dug í sér til að gera þetta af sjálsdáðum. 

[Landfari, 13.8.2011 kl. 23:26]

„Leigan virðist komin langt yfir afborganir húsnæðislána,“ segir Herdís

Það hlýtur að vera eðlilegt ástand að leiga sé yfir afborgunum húsnæðislána. Það er skelfilegt ástand ef svo er ekki því kostnaður af húseign er umtalsvert meiri en bara af húsnæðisláninu.

Leiga hefur verið alt of lág undanfarið ef horft er á málið frá íbúðareigandanum, sérstaklega þeim sem sitja uppi með tvær íbúðir vegna íbúðaskipta þegar allt hrundi.

Ef leigan hefði verið það há í fyrra og árið þar áður að hún hefði staðið undir kostnaði af viðkomandi íbúð væru fleiri íbúðir á leigumarkaðnum í dag og færri í eign bankanna. Því miður var  svo ekki  og því margir sem misstu íbúðir, sem þeir ekki gátu selt og ekki leigt fyrir kostnaði, í hendur bankanna.

[Jón Magnússon, 13.8.2011 kl. 23:32]

Þakka þér fyrir þennan pistil Axel. Við erum eitt sérkennilegasta þjóðfélag í heimi. Hér hækkar verð á íbúðum þó sala sé nánast engin og fjármálastofnanir eigi 1400 íbúðir og þar af yfir 400 sem eru ekki í notkun. Leiguverð hækkar þó að gríðarlega mikið sé til af auðu fullbúnu húsnæði. Þetta er ekki dæmi um eðlilega markaðsstarfsemi heldur markað sem er stýrt af fjármálastofnununum á kostnað neytenda.

Við ættum að velta því fyrir okkur af hverju það verður sífellt erfiðara fyrir fólk að koma sér upp þaki yfir höfuðið þrátt fyrir allar framfarir og tækni. Af hverju skyldi það nú vera?

[Jenný Stefanía Jensdóttir, 14.8.2011 kl. 01:34]

Móðgun við "lögmálið" að kalla þetta eðlilegt jafnvægisverð framboðs og eftirspurnar.    Rétt eins og gengi krónunnar er haldið á floti með kút og korki, eru svipuð öfl með fasteignamarkaðinn girtan uppi með axlaböndum og beltisól.

Ef lögmálið gilti, væri loftbólan á fasteignamarkaðnum sprungin fyrir mörgum mánuðum, og hrollvekjandi þegar ráðamenn bregðast kátir við handstýrðum gervihækkunum, eins og um efnahagsbata væri að ræða!

[Sumarliði Einar Daðason, 14.8.2011 kl. 09:20]

Ég verð að tyggja enn og aftur á því að afborganir lána er ekki kostnaður heldur breyting á eignaformi. Vextir er kostnaður! Það eru ekki allir leigusalar sem skulda íbúðalán. Þeir sem skulda í sínum íbúðum eru margir með mismunandi lán.

Þeir sem ætla að finna út sanngjarnt leiguverð eiga að finna út afskriftir/viðhald og gjöld sem tengjast eigninni beint, gera svo arðsemiskröfu af eigninni. Miðað við núverandi efnahagsástand þá finnst mér 10% arðsemiskrafa vera alltof mikið (eignin borgar sig upp á aðeins 10 árum á meðan venjulegt fólk er að borga í 25-40 ár til þess að kaupa sína eign).

Lífeyrissjóðir eru að reyna viðhalda 3,5% ávöxtun og það gengur bara ekkert sérstaklega vel. Af hverju byggja þeir ekki bara 5.000 íbúðir og setja fram 4% arðsemiskröfu?

[Axel Jóhann Axelsson, 14.8.2011 kl. 09:27]

Jón, það hefur aldrei verið auðvelt að koma sér upp þaki yfir höfuðið hér á landi.  Fyrir nokkrum áratugum voru lán til íbúðakaupa c.a. 50% af byggingarkostnaði og þá var það eingöngu forveri Íbúðalánasjóðs sem lánaði til langs tíma og eingöngu vegna nýbygginga, en ekki til kaupa á eldra húsnæði.  Ungt fólk byrjaði á því að kaupa litlar íbúðir og ef þær voru í nýbyggingum, þá var oftast flutt inn í þær hálfbyggðar, varla mikið meira en tilbúnar undir tréverk og síðan var baslað í nokkur ár við að koma þeim í endanlegt horf.  Síðar fóru margir út í að byggja rað- eða einbýlishús og þá endurtók sagan sig, jafnvel flutt inn í bílskúrinn á meðan verið var að standsetja sjálft íbúðarýmið.  Skuldabaslið á fólkinu var síst minna en nú og alltaf langar biðraðir á biðstofum bankastjóra og helst þurfti að þekkja mann, sem þekkti mann, til að hægt væri að kreista út lán og/eða framlengja þau.  Þegar eldra húsnæði var selt, þurfti seljandinn sjálfur að lána kaupandanum talsverðan hluta íbúðaverðsins og síðan þurfti sá sem keypti að eiga talsvert eigið fé og fá síðan lífeyrissjóðslán til viðbótar við baslið í kringum bankalánin.  Þegar allt kemur til alls er líklega auðveldara núna að koma sér upp íbúð en þá var, þó ekki sé það auðvelt ennþá.  Unga kynslóðin núna veit ekkert um basl foreldra sinna og gerir þar að auki allt aðrar og meiri kröfur um að fá allt upp í hendurnar á auðveldan hátt, enda telur fólk sig "eiga rétt" á öllu nú til dags, enda sé slíkt bara "mannréttindi".

Jenný, eigandi húsnæðis reynir alltaf að leigja það út á verði sem dugar fyrir kostnaði við fasteignina og helst eitthvað umfram það, til að hafa álagningu út úr viðskiptunum.  Sama gildir um alla aðra, sem selja vörur og þjónustu.  Þegar eftirspurn er mikil, hækkar verð og seljandi eða leigusali hefur möguleika á að hagnast meira en þegar eftirspurn er lítil og janvel ekki hægt að selja nema á kostnaðarverði og jafnvel minna en það.  Þetta er nú það einfalda "lögmál" um verð, sem ræðst af framboði og eftirspurn og það á við um leigumarkaðinn núna, hvað sem það er sem veldur skorti á leiguíbúðum.   

[Axel Jóhann Axelsson, 14.8.2011 kl. 09:45]

Sumarliði, auðvitað er það rétt að afborganir lána eru ekki kosntnaður við eignamyndun eða rekstur eigna.  Þú bendir réttilega á að eðlilegt sé að reikna eðlilegar afskriftir, vexti og rekstrarkostnað til að finna rétt sölu- eða leiguverð.  Ef leigusali á skuldlausa fjögurra herbergja íbúð, t.d. að verðmæti 30 milljóna króna og reiknaði afskriftatíma hennar t.d 30 ár, þá væru afskriftir ein milljón á ári.  Eðlilegir vaxtakrafa í verðbættu umhverfi væri t.d 3,5%, sem gerði þá 1.050.000 árlega.  Við þetta bætast svo fasteignagjöld, viðhald og annar fastur rekstrarkostnaður, sem við skulum gefa okkur að sé 2% af verði eignarinnar að jafnaði á leigutímanum og þá næmi sú upphæð 600.000 krónum árlega.

Þegar þessar upphæðir eru reiknaðar saman, nema þær samtals 2.650.000 krónum árlega.  Til þess að leigja þessa fjögurra herbergja íbúð á þessu kostnaðarverði þarf húsaleigan að vera 220.834 krónur á mánuði.  Miðað við umræðuna yrði slík leiguupphæð kölluð hreint okur og væri þó eingöngu verið að leigja út á kostnaðarverði.   

[DoctorE (IP-tala skráð) 14.8.2011 kl. 10:16]

30 milljón króna 4 herbergja íbúð.. Ert þú nokkuð leigusali Axel? :)

Þessar forsendur gefa mér það að ég gæti leigt mína íbúð í blokk á hvað... 400 þúsund. (Stór íbúð)

Þetta íbúðarugl er bara enn einn brandarinn á kostnað alþyðu; Bankar halda uppi verðum, bjóða fólki í kröggum einhverja 110% leið til að halda þessu enn betur uppi.

[Sumarliði Einar Daðason, 14.8.2011 kl. 11:42]

Axel, þú ert nokkuð nærri lagi en íbúðir eru kannski afskrifaðar um 25% á 50-60 árum. Ef viðhald og annar rekstrarkostnaður er svona hár þá hlýtur íbúðin að vera í frekar slæmu ástandi. En miðað við 3,5% arðsemiskröfu þá er þetta ekki fjarri lagi. En þetta er auðvita ýkt dæmi en gefur góða mynd hvernig á að finna út leiguverð.

Það er verið að leigja lélegar 10 milljóna króna íbúðir á allt að 200 þús.kr. á höfuðborgarsvæðinu og það er auðvita bara rán!

[Sumarliði Einar Daðason, 14.8.2011 kl. 11:59]

Eitt annað sem Jón Magnússon kemur inná hér að ofan: Af hverju hækkar ALLT fasteignaverð hér á landi þegar það er tiltölulega lítil sala miðað við stærð markaðsins?

Fasteignamat ríkisins hækkaði nýlega allt fasteignaverð í landinu byggt á örfáum sölusamningum. Í mínum huga var þarna bara verið að búa til ímyndaðan hagvöxt fyrir þjóðarbúið og styrkja eigið fé í efnahagsreikningi, svona eins og viðskiptavild eða framtíðartekjur voru reiknaðar sem eignir í bólubókhaldi sumra fyrirtækja fyrir hrunið.

[Kristinn Karl Brynjarsson, 14.8.2011 kl. 14:35]

Eitt af því sem ESA fer fram á varðandi Íbúðalánasjóð, er að hann skili einhverri arðsemi, en sé ekki ríkisstyrktur, því að hann sé í rauninni í samkeppni við aðrar fjármálastofnanir í landinu.

Það þarf því ekkert að vera til sérstakrar lækkunar á leiguverði, þó það gangi eftir sem framkvæmdastjóri ÍLS sagði í sjónvarpsfréttum í gær, um að sjóðurinn stefndi að því að koma þessum íbúðum sínum í útleigu og klára þær íbúðir sem enn eru óklárar. 

Standi athugasemdir ESA, þá verður ÍLS í rauninni bannað að leigja sínar íbúðir út, á lægra verði  en markaðsverði, eða í það minnsta undir kostnaðarverði. 

[Axel Jóhann Axelsson, 14.8.2011 kl. 18:27]

Kristinn, auðvitað er það rétt að ríkisfyrirtæki gæti ekki og mætti ekki niðurbjóða markaðinn í samkeppni við einkaaðila. Slíkt yrði kært til ESA umsvifalaust og gæti kostað ríkið stórar fjárhæðir í sektargreiðslur, ef farið yrði út á þá braut.

Það er engin trygging fyrir lágri leigu, að opinberir aðilar eigi leiguíbúðirnar og nægir að benda á Félagsbústaði Reykjavíkur í því sambandi, en nýlega var í fréttum að leiga hjá þeim á sjötíu fermetra íbúð í blokk væri komin í 140 þúsund krónur á mánuði.

Fram hjá því verður ekki komist, að húsaleiga verður alltaf miðuð við kostnað við það húsnæði sem leigt er og á meðan sá kostnaður lækkar ekki, lækkar leiga ekki heldur. Þá skiptir eignarhald á fasteigninni engu máli, þ.e. hvort eigandinn er ríki, sveitarfélag, eða einstaklingur.

[Bjöggi (IP-tala skráð) 15.8.2011 kl. 18:08]

Ástæðan fyrir því að leiguhúsnæði og fasteignaverð fer hækkandi er af því að bankarnir og íbúðalánasjóður eru að stunda markaðsmisnotkun, eða koma á skorti, en þessar stofnanir eiga mikið magn af fasteignum og íbúðum. Þessar stofnanir vilja ekki setja of mikið af fateignum á sölu því þá fer fasteignaverð niður og eignasafn bankanna rírnar.

Bankarnir vilja heldur ekki leigja út mikið af húsnæði, ef því að þá lækkar leiguverð og eftirspurn eftir fasteignum (kaup) minnkar og þar með lækkar verðið, og eignasafn bankanna rírnar.

Það er hagur bankana og ÍLS að halda leiguverði og fasteignaverði háu. Þessar stofnanir gera það með því að setja húsnæði sem er undir þeirra höndum hvoki á leigumarkaðin eða kaupmarkaðinn.

Það er rétt hjá þér að framboð og eftirspurn eru ráðandi þættir þegar kemur að verðmyndun, en fjármálastofnanir geta takmarkað framboð og þar með hækkað verð á þessum eignum sínum.

[Sumarliði Einar Daðason, 15.8.2011 kl. 18:19]

Nokkuð góður punktur hjá Bjögga!

[Axel Jóhann Axelsson, 15.8.2011 kl. 19:03]

Það er auðvitað hagur hvers einasta íbúðareiganda í landinu að ekki verði frekara verðhrun á fasteignum. Það hafa allt of margir farið illa út úr þeirri verðlækkun sem orðið hefur á fasteignum frá hruninu, þó ekki bættust í þann hóp tugþúsundir íbúðareigenda til viðbótar.