Það verður aldrei nein sátt um lánamálin

Eftir að dómur Hæstaréttar féll um ólögmæti gengistryggingar á lán með höfuðstól í íslenskum krónum, eru ýmsir að kalla eftir einhvers konar "þjóðarsátt" um einhverja nýja leið til endurgreiðslu á lánum af hinum ýmsu og margvíslegustu lánaformum.  Hins vegar er ekki nokkurt einasta útlit fyrir því, að nokkur sátt náist um nokkurn hlut í þessum efnum, því sjónarmiðin eru svo ólík og mikill hiti í umræðunni.

Fjármálastofnanir hafa látið út ganga, að ekki sé grundvöllur til að láta 2-3% vexti gilda á "gengislánunum" eftir að þau breytast í óverðtryggð lán og ekki einn einasti skuldari slíkra lána, hefur svo mikið sem gefið í skyn, að hann væri tilbúinn til að taka á sig hærri vexti, en skráð er í upphaflega lánasamninginn, þó allir viti að slík vaxtakjör á óverðtryggð lán eru algjörlega galin.

Einnig hafa heyrst kröfur um að húsnæðislán með erlendum höfuðstól verði meðhöndluð á sama hátt og "gengislánin", en engin lánastofnun hefur tekið slíkt í mál, enda gildi allt önnur lög um þannig lán og enginn vafi sé á, að þau myndu standast fyrir dómstólum.

Þá eru farnar að heyrast kröfur um að þeir sem tóku verðtryggð bílalán, fái verðtrygginguna fellda niður, eins og gengistrygginguna og þeirra lánum verði einnig breytt í óverðtryggð lán á lágum vöxtum.

Allir skuldarar landsins eru þó sammála um eitt og það er að fjandans lánafyrirtækin eigi ekkert betra skilið, en taka á sig stórtap vegna allra þessara lána og grétu það ekki þó þau færu öll lóðbeint á hausinn.

Hvernig eigi að sætta þessi sjónarmið, er a.m.k. ennþá hulin ráðgáta og miklu líklegra er, að allt logi í málaferlum, bótakröfum og kærum næstu mánuði og ár.

Skapi þjóðarsátt um lánin

Þungur dómur yfir forysturíkjum ESB

Jean-Claude Trichet, seðlabankastjóri ESB, fellir þungan dóm yfir lélegri efnahagsstjórn forysturíkja ESB, Þýskalands og Frakklands, með því að segja að efnahagsvandræði evrusvæðisins skrifuðust fyrst og fremst á þeirra reikning.

Þetta rökstyður seðlabankastjórinn með því að þær hafi stuðlað að skuldavanda svæðisins með arfaslakri efnahagsstefnu og lítið gert með stöðugleikasáttmála svæðisins, sem kveður á um að fjárlagahalli megi ekki vera meiri en sem nemur 3% af landsframleiðslu.  Þessi harði dómur kemur nokkuð á óvart, þar sem álitið hefur verið að Þjóðverjar a.m.k., séu aðhaldssamir í fjármálum.

Ekki fá stjórnendur banka í Evrópu skárri umsögn frá Jear-Claude Trichet, því hann gagnrýnir háar bónusgreiðslur harðlega og segið öruggt að evrópskir bankar hefðu allir hrunið eins og spilaborg, ef þeim hefði ekki verið komið til bjargar.

Þar með er það staðfest, að bankahrun er ekki séríslenskt fyrirbrigði, þar sem allt bankakerfi Evrópu hrundi í raun, þó því hafi verið bjargað fyrir horn með gífurlegum fjárframlögum frá skattgreiðendum ESBlandanna.

Munurinn virðist aðallega vera sá, að íslensku bankarnir voru reknir á glæpsamlegan hátt og stjórnendur þeirra og eigendur eru til meðferðar hjá glæparannsóknurum um alla Evrópu, en engin slíkrannsókn hefur farið fram vegna bankanna í ESB.

Vandræði evrunnar sök Þjóðverja og Frakka

Eru erlendu höfuðstólarnir löglegir?

Hæstiréttur hefur kveðið upp þann dóm, að lán, þar sem höfuðstóllinn er tilgreindur í íslenskum krónum, sé ekki heimilt að verðtryggja með viðmiðun við dagsgengi erlendra gjaldmiðla og hlýtur sá dómur að vera fordæmisgefandi fyrir allar lánveitingar með þeim hætti, hvort sem lánað var til bílakaupa, eða fasteignakaupa.

Mörg mál vegna gengistryggða húsnæðislána munu bíða þess, að verða tekin fyrir í dómskerfinu, en ætla hefði mátt, að slíkt væri algerlega óþarft, eftir Hæstaréttardóminn.  Ef til vill er nauðsynlegt að fá einn dóm um slíka tegund fasteignalána, til þess að eyða allri óvissu um, að sama gildi um þau og bílalánin.

Álitið hefur verið, að lán þar sem höfuðstóllinn er tilgreindur í erlendum gjaldmiðlum séu fullkomlega lögleg, enda hafa þau viðgengist hér á landi áratugum saman, ekki síst í atvinnurekstri og kannski lengst hjá sjávarútvegsfyrirtækjunum.  Farið er að bera á þeim röksemdum, að þeir sem hafi tekið slík erlend lán til húsnæðiskaupa hafi aldrei móttekið erlendan gjaldeyri, heldur aðeins íslenskar krónur og því geti þessi lán ekki heldur talist vera erlend lán, heldur einungis önnur gerð af lánum í íslenskum krónum með gengisviðmiði.

Til þess að eyða öllum vafa og komast hjá endalausu þrasi og ósamkomulagi um þessi lán, væri bráðnauðsynlegt, að mál þeirra vegna færi fyrir dómstóla og Hæstiréttur myndi svo endanlega skera úr um, hvort þau séu lögleg eða ekki.  Í slíku máli yrði einnig að taka fyrir hvort "venjuleg" verðtrygging ætti þá að koma í staðinn, verði lánin ekki talin standast lög, sem og um vaxtaþáttinn.

Fyrr en þessir þættir hafa farið fyrir Hæstarétt, verður engin sátt í þjóðfélaginu vegna þessara lána, enda töldu margir, ranglega, að dómurinn um gengistrygginguna næði einnig til erlendu lánanna.

Mál vegna gengistryggðra húsnæðislána bíða fyrirtöku